ภาพจำของคนที่เคยอ่านการ์ตูนญี่ปุ่นสำหรับเด็กผู้หญิง คือตัวละครทั้งชายและหญิงมี ดวงตากลมโตสีฟ้า ผมสีบลอนด์ เหมือนชาวต่างชาติ ซึ่งแตกต่างจากคนญี่ปุ่น จนถูกเรียกว่า “การ์ตูนตาหวาน” เพราะเหตุใดคนญี่ปุ่นจึงวาดการ์ตูนลักษณะชาวตะวันตกเช่นนั้น ? 

การปรากฎของค่านิยมการวาดภาพตัวการ์ตูนในลักษณะดังกล่าว พบในศตวรรษที่ 20 หรือในช่วง 100 กว่าปีที่แล้ว ในการ์ตูนสำหรับเด็กผู้หญิง ที่เรียกว่า “โชโจ มังงะ” โดยรูปแบบของการ์ตูนสำหรับเด็กในสมัยก่อนจะแยกชัดเจนระหว่างการ์ตูนสำหรับเด็กผู้หญิง และการ์ตูนสำหรับเด็กผู้ชาย

โชโจ มังงะ ในยุคแรก

อ.ฟุจิโมะโตะ ยูคาริ ศาสตราจารย์ด้านญี่ปุ่นศึกษานานาชาติ มหาวิทยาลัยเมจิ ประเทศญี่ปุ่น กล่าวในงานเสวนา “โชโจ มังงะ : ประวัติศาสตร์ พลังและอิทธิพลของการ์ตูนผู้หญิงในญี่ปุ่น และแนวโน้มใหม่ในเมืองไทย”  โดยเจแปนฟาวน์เดชั่น ว่า จุดเด่นของโชโจ มังงะ คือการวาดภาพปกและภาพประกอบสี และนิยายภาพภายในเล่มที่สวยงาม การวาดภาพในการ์ตูนเด็กผู้หญิงนี้ ถือเป็นรากฐานสำคัญของการ์ตูนญี่ปุ่น โดยนักวาดชื่อดังในยุคนั้นคือ ยูเมะจิ ทาเคฮิซะ และ คาโซ ทาคายะทาเคะ ซึ่งยังคงวาดการ์ตูนที่มีรูปลักษณ์เหมือนคนเอเชียอยู่

อ.ฟุจิโมะโตะ ยูคาริ

กระทั่งในรัชสมัยไทโช หรือ เทียบเท่าสมัยรัชกาลที่ 6 ในประเทศไทย ประเทศญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลจากตะวันตกในยุคอาร์ต เดคโค่ ที่ผสมผสานรูปแบบที่ทันสมัยเข้ากับงานฝีมือชั้นดี กระทั่งในรัชสมัยโชวะ ก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2   การ์ตูนเด็กผู้หญิงเริ่มวาดตัวละครที่มีดวงตากลมโต น่ารัก ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง มีศิลปินที่มีชื่อเสียงอย่าง จุนอิจิ นากาฮาระ กับตัวการ์ตูนหญิงสาวที่แต่งกายอย่างมีรสนิยม พิถีพิถัน ในเครื่องแต่งกายแบบตะวันตก

      

ภาพวาดการ์ตูนผู้หญิงของจุนอิจิ นากาฮาระ

แต่เมื่อประเทศญี่ปุ่นเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่ 2 ชาติตะวันตกนับเป็นศัตรู โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา ในยามสงคราม ความฟุ่มเฟือยต่างๆ ถือเป็นสิ่งต้องห้ามในยุคข้าวยากหมากแพง ทำให้ภาพวาดของ จุนอิจิ นากาฮาระ ถือเป็นสิ่งต้องห้าม รัฐบาลสั่งห้ามเผยแพร่รูปภาพที่แสดงถึงค่านิยมตะวันตก มีการส่งหนังสือตักเตือนสำนักพิมพ์ที่มีรูปวาดตัวการ์ตูนคล้ายชาวตะวันตกออกมา

กระทั่งยุคหลังสงคราม ภาพวาดของจุนอิจิ นากาฮาระได้รับความนิยมอีกครั้ง และมีหนังสือโชโจ มังงะ หรือการ์ตูนเด็กผู้หญิงเล่มใหม่ ๆ เกิดขึ้น มีการวาดภาพดวงตาให้กลมโตยิ่งกว่าเดิม มีลักษณะดวงตาจ้องตรงมาที่ผู้อ่าน  รวมถึงเพิ่มภาพวาดสไตล์ “กะ” ที่มีการนำเสนอภาพแฟชั่น สไตลลิ่งการแต่งกายด้วยเสื้อผ้าหน้าผมแบบตะวันตกอีกด้วย

ส่วนนักวาดชื่อดังคนหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลจากจุนอิจิอย่างมาก คือ มาคาโตะ ทาคาฮาชิ ที่ภาพวาดของเขาได้รับความนิยมอย่างสูงในช่วงปี 1960-1970 กับตัวการ์ตูนผู้หญิงที่มีดวงตากลมโต และมีประกายระยิบระยับอย่างมาก จนได้รับการพิมพ์บนเครื่องเขียน  กล่องสี และตุ๊กตากระดาษ สไตล์การวาดของนักวาดท่านนี้ถือเป็นอีกหนึ่งต้นแบบของการวาดภาพในโชโจ มังงะ ต่อมา

ภาพวาดผู้หญิงที่มีประกายตาระยิบระยับของมาคาโตะ ทาคาฮาชิ
ภาพการ์ตูนผู้หญิงบนสินค้าเครื่องเขียน

กระทั่งสิ้นทศวรรษที่ 1950 เริ่มมีนักวาดผู้หญิงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ มีนักวาดชื่อดังหลายคน อาทิ มากิ มิโยโกะ , มาซาโกะ  วาตานาเบะ, มิซูโนะ  ฮิเดโกะ รวมถึงเกิดการรวมตัวของกลุ่มนักวาดผู้หญิงขึ้นมา ทำให้ผู้หญิงเริ่มมีบทบาทในฐานะศิลปินและนัดวาดอย่างชัดเจน และเริ่มสร้างสรรค์ผลงานแนวใหม่ขึ้นมามากมาย

อาจารย์นากาอิเกะ ผู้ศึกษาเรื่องมังงะ ป๊อปคัลเจอร์ เพศสภาพและเพศวิถีศึกษา มหาวิทยาลัยโออิตะ ประเทสญี่ปุ่น กล่าวว่า การ์ตูนเด็กผู้หญิงในยุคหลังเริ่มมีการข้ามพรมแดนเพศและสรีระ จากจุดเริ่มต้น คือการ์ตูนเรื่อง “เจ้าหญิงอัศวิน” ซึ่งถือเป็นฐานของการเล่าเรื่องเพศวิถีที่แตกต่าง เมื่อเจ้าหญิงต้องสืบทอดบัลลังก์แทนเจ้าชาย มีการแต่งกายข้ามเพศ ทำให้เด็ก ๆ ในยุคนั้น เริ่มตั้งคำถามถึงเรื่องเพศวิถีและเพศสภาพของตนเอง

อ.นากาอิเกะ คาซุมิ

หรือการ์ตูนเรื่อง “กุหลาบแวร์ซาย” ที่ทหารหญิงชื่อ “ออสการ์” แต่งกายข้ามเพศ มีพละกำลังแบบผู้ชาย แสดงถึงการข้ามเส้นต้องห้ามเรื่องเพศแบบเดิม ๆ การ์ตูนเหล่านี้ก็มีอิทธิพลทำให้ เกิดการสร้างตัวละครเด็กผู้ชายที่มีใบหน้าสวยงาม มีความอ่อนหวาน ลดทอนความเป็นชายลง ถือเป็นอีกรูปแบบของการต่อต้านกดทับสังคมชายเป็นใหญ่ในญี่ปุ่น ที่ผู้หญิงคาดหวังว่าต้องดูแลตัวเองเพื่อความงามและมีความเป็นแม่  

ภาพจากการ์ตูนกุหลาบแวร์ซาย ที่ข้ามกำแพงด้านเพศวิถี

จุดที่ชัดเจนคือช่วงปี 1990 เกิดการ์ตูนแสดงความสัมพันธ์ชายรักชาย ที่เรียกว่า ยาโอย (Yaoi) หรือ Boy’s Love ขึ้นมา รวมถึงฉายภาพแง่มุมที่ผู้หญิงเคยอดกลั้น เช่น มีตัวละครชายที่ถูกข่มขืน หรือตกเป็นเหยื่อต่อความรุนแรงได้เช่นกัน

เช่นเดียวกับการเกิดการ์ตูนหญิงรักหญิง หรือ ยูริ (Yuri) ที่ฉากส่วนใหญ่เกิดในโรงเรียนหญิงล้วน เช่น การตูนเรื่อง Approcah หรือ การ์ตูนที่ผู้หญิงมีบทบาท มีความเก่งกล้ามากขึ้น เช่น เซเลอร์มูน ที่ถือเป็นรากฐานสำคัญของการ์ตูนยูริในยุคต่อมา จึงอาจกล่าวได้ว่า “โชโจ มังงะ” หรือการ์ตูนเด็กผู้หญิง เป็นรากฐานของทั้งการ์ตูนยาโอย หรือ ชายรักชาย และ ยูริ หรือ หญิงรักหญิง ในยุคต่อมา

เซเลอร์มูน การ์ตูนที่แสดงถึงพลังของเพศหญิง และมีตัวละครหญิงรักหญิง

           

           

Student of the world.

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    เปิดใช้งานตลอด

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้
    รายละเอียดคุกกี้

  • คุกกี้ที่จำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ (Strictly Necessary Cookies)

    คุกกี้ประเภทนี้มีความสำคัญต่อการปฏิบัติการของเว็บไซต์ feedforfuture.co ซึ่งจะช่วยให้ท่านสามารถเข้าถึงข้อมูลและเนื้อหาต่างๆ ของเว็บไซต์เราได้ทุกส่วน โดยเฉพาะส่วนสมาชิกผู้ใช้งานของเว็บไซต์ ตลอดจนการตรวจสอบจำนวนผู้เข้าเยี่ยมชมเว็บไซต์ของเรา

  • คุกกี้ด้านประสิทธิภาพการทำงานของเว็บไซต์ (Performance Cookies)

    คุกกี้ประเภทนี้ใช้เพื่อรวบรวมข้อมูลทางสถิติเกี่ยวกับการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อวิเคราะห์ และช่วยให้เราทราบถึงพฤติกรรมการใช้งาน ซึ่งจะช่วยปรับปรุงการทำงานของเว็บไซต์เพื่อให้ท่านได้รับประสบการณ์ที่ดีที่สุดในการใช้งานบนเว็บไซต์ของเรา

  • คุกกี้เพื่อปรับเนื้อหาเข้ากับกลุ่มเป้าหมาย (Targeting Cookies)

    คุกกี้ประเภทนี้ใช้ในการบันทึก และจดจำคุณลักษณะต่างๆ ที่ท่านได้เลือกขณะเข้าชมเว็บไซต์ของเรา เช่น หมวดหมู่ และเนื้อหาที่ท่านชอบอ่านมากที่สุด เราจะบันทึกข้อมูลเหล่านี้ และนำกลับมาใช้เมื่อท่านกลับเข้ามาที่เว็บไซต์ของเราอีกครั้ง เพื่อปรับให้ท่านได้รับชมเนื้อหาได้ตรงกับความชอบของท่านให้มากที่สุด

  • คุกกี้เพื่อนำเสนอโฆษณาให้เข้ากับกลุ่มเป้าหมาย (Advertising Cookies)

    คุกกี้ประเภทนี้ใช้เพื่อจดจำพฤติกรรมการอ่านเนื้อหาบนเว็บไซต์ของท่าน รวมถึงรายละเอียดของอุปกรณ์ที่ท่านใช้ เพื่อนำไปใช้วิเคราะห์การนำเสนอโฆษณาที่เหมาะสมกับท่านมากที่สุด และช่วยวัดความมีประสิทธิผลของโฆษณาที่เรานำเสนอด้วย ตลอดจนช่วยป้องกัน หรือจำกัดจำนวนครั้งที่ท่านจะเห็นโฆษณาเดิมซ้ำๆ

บันทึก