ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (Polycystic Ovary Syndrome) หรือ PCOS กลุ่มอาการถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่ เป็นความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน แอนโดรเจน และอินซูลินอยู่ในภาวะที่ไม่สมดุล เกิดถุงน้ำขนาดเล็กจำนวนหลายใบอยู่ในรังไข่ ซึ่งอาจเกิดเพียงข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง รังไข่จึงมีขนาดโตขึ้น และอาจส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ สิวขึ้น ขนดก หรือมีบุตรยาก โดยมักพบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์เป็นหลักและยังมีรายงานวิจัยศึกษาพบว่าการทานแบบ “DASH Diet” ช่วยเยียวยาอาการ PCOS อย่างมีนัยสำคัญ
“ครูก้อย นัชชา ลอยชูศักดิ์” กรรมการบริหาร บริษัท เบบี้แอนด์มัม (ประเทศไทย) จำกัด ครูวิทยาศาสตร์ผู้ก่อตั้งคอมมูนิตี้เพจยอดนิยม https://www.facebook.com/BabyAndMom.co.th/ เพจให้ความรู้เตรียมตั้งครรภ์ตามหลักวิทยาศาสตร์สำหรับผู้มีบุตรยาก พร้อมสรุปผลการศึกษางานวิจัยเกี่ยวกับโภชนาการเสริมภาวะเจริญพันธุ์ให้เข้าใจง่าย เผยว่า จากการงานวิจัยเกี่ยวภาวะมีบุตรยากหลายฉบับ รวมถึงภาวะ ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (Polycystic Ovary Syndrome) หรือ PCOS พบว่าสาเหตุอันดับต้นๆ ที่ทำให้ผู้หญิงท้องยาก มีปัจจัยหลักอย่างหนึ่งที่ส่งผลให้เกิดภาวะ PCOS นั่น คือ โภชนาการที่ไม่ถูกต้อง โดยมีรายงานวิจัยเรื่อง “Phenotypes and Environmental Factors: Their Influence in PCOS” ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Current Pharmaceutical Design รายงานผลการศึกษาพบว่า อาหารที่รับประทานเข้าไปทุกวันนั้น มีผลโดยตรงและเป็นตัวแปรสำคัญที่ส่งผลต่ออาการของผู้ที่อยู่ในภาวะ PCOS
และยังมีการศึกษาวิจัยพบว่าหากปรับโภชนาการโดยการลดแป้งและผลิตภัณฑ์จากนมช่วยลดภาวะ PCOS ลงได้ อ้างอิงจากรายงานวิจัย เมื่อปี 2015 เรื่อง “Low Starch/Low Dairy Diet Results in Successful Treatment of Obesity and Co-Morbidities Linked to Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)” ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Journal of Obesity & Weight Loss Therapy ศึกษาพบว่า การทานอาหารแบบลดแป้ง และลดอาหารจากผลิตภัณฑ์จากนมเป็นเวลา 8 สัปดาห์ ส่งผลให้น้ำหนักลด ช่วยรักษาอาการดื้ออินซูลิน และช่วยลดฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศชายในผู้หญิงที่อยู่ในภาวะ PCOS ได้ ซึ่งเป็นต้นตอของการเกิดภาวะ PCOS
โดยผู้หญิงที่มีภาวะดื้ออินซูลิน หรือภาวะที่เซลล์ในร่างกายไม่ตอบสนองกับปริมาณอินซูลินปกติ ทำให้ตับอ่อนต้องผลิตอินซูลินเพิ่มขึ้น ซึ่งส่งผลให้รังไข่ผลิตฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนมากขึ้นไปด้วย โดยปริมาณอินซูลิน และเทสโทสเทอโรนที่มากผิดปกติจะกระทบต่อการสร้างถุงน้ำในรังไข่ การตกไข่ ลักษณะทางกายภาพ เช่น สิวขึ้น ขนดก และน้ำหนักตัวเพิ่มหรือมีภาวะอ้วน ดังนั้นภาวะดื้ออินซูลินเป็นอีกปัจจัยหนึ่งของการเกิดภาวะ PCOS
อย่างไรก็ตามไม่มีมาตรฐานแน่ชัดว่าอาหารประเภทใดจะรักษาภาวะ PCOS แต่มีรายงานวิจัยพบว่าการทานอาหารประเภท “DASH Diet” หรือ Dietary Approaches to Stop Hypertension Diet มีผลดีต่อ PCOS และทำให้บรรเทาจากอาการหรือช่วยเยียวยาอาการของโรคที่เกิดขึ้นได้ และส่งผลดีต่อสุขภาพในด้านอื่นๆ อีกด้วย ได้แก่ สามารถป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง โรคเก๊าท์ กระดูกพรุน อ้างอิงงานวิจัยเรื่อง “DASH Diet, Insulin Resistance, and Serum hs-CRP in Polycystic Ovary Syndrome: A Randomized Controlled Clinical Trial” ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Hormone and Metabolic Research ปี 2015 ผลการศึกษาวิจัยพบว่าผู้หญิงที่มีน้ำหนักเกินที่ทานอาหารแบบ DASH เป็นเวลา 8 สัปดาห์ จะช่วยทำให้การดื้ออินซูลินลดลง ระดับ serum hs-CRP ที่บอกถึงความเสี่ยงในการเป็นเส้นเลือดหัวใจตีบลดลง และลดการสะสมของไขมันในช่องท้องเมื่อเปรียบเทียบกับผู้หญิงที่ไม่ได้ทานอาหารประเภทนี้ ซึ่งผลดีดังกล่าวส่งผลต่อการเยียวยาอาการของภาวะ PCOS ด้วยนั่นเอง
ครูก้อย นัชชา ลอยชูศักดิ์ กล่าวต่อว่า หลักการสำคัญของการรับประทานอาหารแบบ DASH Diet คือ ลดการบริโภคอาหารที่มีเกลือโซเดียม ไขมันอิ่มตัว ไขมันรวมและคอเรสเตอรอลลง เน้นทานไขมันดี โอเมก้า 3 ที่ได้จากปลาแซลมอน น้ำมันมะกอก ธัญพืช ถั่ว เช่น แฟล็กซีด เมล็ดฟักทอง งาดำ อัลมอนด์ และเพิ่มการรับประทานใยอาหารโดยเน้นทานผักใบเขียวและผลไม้สด บริโภคโปรตีนจากพืชและเนื้อสัตว์ไขมันต่ำแร่ธาตุต่างๆ อย่าง แคลเซียม โพแทสเซียม และแมกนีเซียม รวมถึงปริมาณสารไนเตรท ที่มีผลการศึกษาถึงการลดความดันโลหิตสูงได้ โดยสัดส่วนการรับประทานอาหารตามหลัก DASH ใน 1 วัน จะประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต 52% โปรตีน 18% และไขมัน30%
กล่าวโดยสรุป จากรายงานผลการศึกษาวิจัยหลายฉบับข้างต้น จึงสรุปได้ว่า การทานอาหารแบบ “DASH Diet” ช่วยเยียวยาภาวะ PCOS หรือ ภาวะถุงน้ำในรังหลายใบได้ ตั้งแต่ต้นตอหรือสาเหตุการมีภาวะ PCOS ดังนั้นผู้หญิงที่วางแผนตั้งครรภ์และมีภาวะ PCOS ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ท้องยาก ควรหันมาดูแลเรื่องอาหารการกินของตนเอง โดยเริ่มจากการรับประทานอาหารแบบ DASH Diet เมื่ออาการ PCOS บรรเทาลงก็จะช่วยให้รอบเดือนกลับมาปกติ เพิ่มโอกาสในการตกไข่และการปฏิสนธิแบบธรรมชาติได้ แต่อย่างไรก็ตามโอกาสการตั้งครรภ์ขึ้นอยู่กับหลากหลายปัจจัย โดยสามารถศึกษาความรู้เกี่ยวกับการเตรียมตั้งครรภ์สำหรับผู้ที่มีภาวะ PCOS เพิ่มเติมได้ที่ https://www.babyandmom.co.th/all-products/-pco-vit-by-krukoy และสามารถศึกษาหลักการรับประทานแบบ“DASH Diet” เพิ่มเติมได้ที่เฟซบุ๊กเพจ BabyAndMom.co.th เพจให้ความรู้เตรียมตั้งครรภ์ตามหลักวิทยาศาสตร์สำหรับผู้มีบุตรยาก
