“สุนัข” เพื่อนผู้แสนดีที่กำลังรอความช่วยเหลือ

“สุนัข” สัตว์ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นเพื่อนผู้แสนดีของมนุษย์ ทั้งสองสายพันธุ์ต่างมีความผูกพันกันมาอย่างยาวนานโดยผลการศึกษาพบว่า มนุษย์เริ่มนำสุนัขมาเลี้ยงในครัวเรือนตั้งแต่ราว 10,000 ปีก่อนหรือในช่วงปลายยุคน้ำแข็ง ซึ่งเชื่อกันว่าสุนัขมีวิวัฒนาการจากหมาป่าที่เข้ามาหาอาหารในบริเวณที่มนุษย์ตั้งแคมป์อาศัยอยู่ จากนั้นพวกมันถูกฝึกให้เชื่องและกลายเป็นเพื่อนคอยช่วยล่าสัตว์หรือปกป้องมนุษย์ในเวลาต่อมา

กระทั่งสมัยศตวรรษที่ 19 การเลี้ยงสุนัขในเวลานั้นเป็นเครื่องแสดงฐานะของชนชั้นสูงอังกฤษและมีการจัดการประกวดสุนัขครั้งใหญ่ที่ Crystal Palace กรุงลอนดอน หลังจากนั้นการเลี้ยงสุนัขก็ขยายไปสู่ชนชั้นอื่นในสังคมในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 จะเห็นได้ว่าสุนัขและมนุษย์มีความผูกพันกันมาอย่างยาวนานจนถึงกับมีการจัด “วันสุนัขโลก” (International Dog Day) ซึ่งตรงกับวันที่ 26 สิงหาคมของทุกปี วันสุนัขโลกจัดขึ้นครั้งแรกในปี 2547 โดย “คอลลีน เพจ” ผู้สนับสนุนสวัสดิภาพสัตว์และผู้เชี่ยวชาญด้านสัตว์เลี้ยง เพื่อกระตุ้นให้ทุกคนตระหนักถึงจำนวนสุนัขที่ต้องการความช่วยเหลือในแต่ละปี นอกจากนี้ยังเป็นการยกย่องสุนัขที่ทำงานให้กับครอบครัวไปจนถึงสุนัขที่ทำหน้าที่เสี่ยงภัยต่างๆ แทนมนุษย์

ความช่วยเหลือที่ยังไปไม่ถึง ‘สุนัขจรจัด’

อย่างไรก็ตามยังคงมีสุนัขอีกจำนวนมากที่รอคอยความช่วยเหลือหรือที่เราเรียกว่า “สุนัขจรจัด” ทั้งสุนัขจรจัดตามธรรมชาติและกลายเป็นสุนัขจรจัดเพราะถูกนำมาทิ้ง ในปี 2559 สำนักงานปศุสัตว์เขต 1-9 รายงานจำนวนประชากรสุนัขทั้งประเทศรวมประมาณ 7,380,000 ตัว แบ่งเป็นสุนัขที่มีเจ้าของ 6,622,000 ตัว และสุนัขจรจัดมากถึง 758,000 ตัว และคาดการณ์ว่าในปี 2570 ประเทศไทยจะมีสุนัขและแมวจรจัด รวมประมาณ 1,920,000 ตัว ซึ่งจะกลายเป็นปัญหาทั้งด้านสุขอนามัย โรคระบาด และภาระงบประมาณของหน่วยงานภาครัฐ

ในส่วนของกรุงเทพมหานคร วางแนวทางในการรับมือกับปัญหาสุนัขจรจัดผ่านศูนย์พักพิงสุนัขจรจัดเขตประเวศ ขนาดพื้นที่ 13 ไร่ ให้เป็นคอกสุนัขต้นแบบของการพักพิงสุนัขอย่างถูกสุขลักษณะและเป็นศูนย์เรียนรู้เกี่ยวกับสุนัข พร้อมคัดกรองโรค ก่อนส่งต่อไปยังศูนย์ควบคุมและพักพิงสุนัขจรจัดที่อำเภอทัพทัน จังหวัดอุทัยธานี โดยในปี 2563 รับสัตว์เข้าศูนย์ฯ จำนวน 1,384 ตัว ปี 2564 รับสัตว์เข้าศูนย์ฯ จำนวน 341 ตัว ปี 2565 รับสัตว์เข้าศูนย์ฯ จำนวน 82 ตัว ปัจจุบันดูแลสัตว์ จำนวน 24 ตัว (ข้อมูลวันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2565)

นอกจากนี้กรุงเทพมหานครยังมีโครงการทำหมันสุนัขและแมวฟรี เพื่อเป็นการลดจำนวนสุนัขและแมวจรจัดที่จะเกิดใหม่ โดยเมื่อวันที่ 15 สิงหาคมที่ผ่านมา “ชัชชาติ สิทธิพันธุ์” ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ลงพื้นที่วัดบางปะกอก เขตราษฎร์บูรณะ เพื่อตรวจสอบความคืบหน้าการทำหมันแมวจรจัดโดยได้รับความร่วมมือจากภาคเอกชนหลายแห่ง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายหาเสียงในการแก้ไขปัญหาสุนัขและแมวจรจัด 4 ข้อ

• จัดชุดออกปฏิบัติการทำหมันและฉีดวัคซีนเชิงรุกอย่างมียุทธศาสตร์
• เปลี่ยนสุนัขจรเป็นสุนัขชุมชน
• ปรับปรุงศูนย์พักพิงของ กทม. และกำกับดูแลศูนย์ของเอกชนให้มีมาตรฐาน
• ส่งสัตว์จรกลับสู่สถานะสัตว์เลี้ยง (Adopt Not Shop)

มากกว่าสัตว์เลี้ยงเพราะ “สุนัข” คือ “ครอบครัว”

อีกมุมหนึ่งของเรื่องราวยังมีความรักซ่อนอยู่เหมือนกับที่ “กัญจน์รัตน์ ศักดิกรธนาศิริ” หรือ “พี่ไก่” เจ้าของธุรกิจจากจังหวัดราชบุรีที่ทุ่มเงินกว่า 1 ล้านบาทสร้างบ้านพร้อมเฟอร์นิเจอร์และสิ่งอำนวยความสะดวกครบครันสำหรับสุนัข 17 ตัว ที่พี่ไก่ยกให้เป็น “ลูก” ของเธอ ทุกวันหลังเลิกงานพี่ไก่ได้สุนัขเหล่านี้คอยช่วยลดความเครียด มอบความรักและเป็นเพื่อนที่ซื่อสัตย์ทั้งในยามสุขและทุกข์ใจ

“สัตว์ทุกตัวเขาก็มีชีวิต น้องหมาเป็นเพื่อนมนุษย์มาตั้งแต่ดึกดำบรรพ์แล้ว พี่อยากให้ทุกคนที่พบเห็นรักลูก(หมา) ของเรา พี่คิดว่าเดี๋ยวนี้น้องหมาช่วยได้หลายอย่างโรคซึมเศร้ายังต้องบำบัดด้วยหมาเลย เขาเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีคุณค่า แต่เห็นปัญหาสังคมเยอะมากไม่ว่าจะเกิดจากการทิ้งเขา เกิดจากการทำฟาร์มที่ไม่มีคุณภาพ เกิดจากหลายๆ อย่าง ทำให้เป็นภาระของสังคม พี่อยากเป็นหนึ่งในตัวอย่างที่เลี้ยงแบบรับผิดชอบ”

“พี่ไก่” ฝากถึงคนที่กำลังวางแผนจะรับสัตว์มาเลี้ยงเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวว่า “ให้เลี้ยงเมื่อพร้อมจะได้สุขสบายทั้งสองฝ่าย สมมติว่าเราไม่มีเงินเรามีเงินน้อยความสะอาดสุขอนามัยไม่ได้ใช้เงินมากนักถ้าคุณใส่ใจ การเลี้ยงสุนัขเขาไม่ได้ต้องการบ้านหลังใหญ่มากหรือว่าต้องติดแอร์ตลอดเวลาไม่ได้เป็นแบบนั้น แต่คุณจะต้องใส่ใจเขามากๆ โดยเฉพาะเรื่องความสะอาดสุขภาพของเขามันมีแค่นี้เองหัวใจสำคัญของมัน”

ที่มา
“หมา” เริ่มเป็นสัตว์เลี้ยงของมนุษย์เมื่อไร ? ทำไมถึงเลี้ยง ?
เปิดข้อมูลประชากรสุนัขในไทย
ความคืบหน้าโครงการก่อสร้าง ปรับปรุงศูนย์พักพิงสุนัข
International Dog Day
ผลดีเอ็นเอชี้สุนัขเป็น “เพื่อน” ของมนุษย์มาก่อนสัตว์สายพันธุ์อื่น
แผนการจัดระเบียบสัตว์จร แก้ปัญหาผ่านการจัดการอย่างเป็นระบบ