‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ เจ้าชายแห่งทะเล’ มาก่อนกาล บุกเบิกแผ้วทางให้อัลเทอร์เนทีฟร็อกไทย [จบ]

Indy Mania  By พอล เฮง คอลัมน์ที่จะพาย้อนกลับไปในช่วงการปะทุและระเบิดของเพลงไทยนอกกระแส ในช่วงทศวรรษที่ 90s 

‘สัญลักษณ์ที่ใช้ในอัลบั้มคู่ ‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ เจ้าชายแห่งทะเล’ นับเป็นความหมายที่สำคัญที่ลึกซึ้งของงานศิลปะดนตรีที่ต้องการให้คนฟังรับสารและตีความอย่างลุ่มลึกครุ่นคิดมิใช่ผ่านเลยผ่านโสตไปเฉยๆ การไม่ต้องการชี้นำคนฟังผ่านกรอบจำกัดทางภาษาจึงเป็นนัยยะสำคัญในการปลดปล่อยอารมณ์ความรู้สึกผ่านบทเพลงทั้งหมดได้อย่างไม่มีข้อจำกัด 

พราย ปฐมพร ปฐมพร ได้สถาปนาตัวเองเป็นศิลปินคัลท์อย่างสมบูรณ์แบบ และเปิดประตูให้กับวงการเพลงไทย สร้างอิทธิพลและแรงบันดาลใจให้นักร้องและคณะดนตรีอีกมากมาย ในฐานะแบบอย่าง (Roll Model) หรือเป็นบุคคลที่ผู้อื่นชื่นชม ยกย่อง และต้องการเลียนแบบ เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาตนเอง ผ่านพฤติกรรม ความคิด หรือความสำเร็จในด้านใดด้านหนึ่งที่แหวกและสร้างสิ่งที่ไม่มีอยู่ในวงการเพลงให้เกิดขึ้น ทำให้คนรอบข้างเกิดแรงบันดาลใจและเห็นภาพอนาคตที่ชัดเจนยิ่งขึ้น’

ด้วยความเป็นผลงานอัลบั้มคู่ที่ถูกจัดอยู่ในระดับงานชิ้นเยี่ยม หรือมาสเตอร์พีซ ได้รับการยกย่องจากนักวิจารณ์และแฟนเพลงว่าเป็น ผลงานเพลงที่ดีที่สุดชุดหนึ่งของพราย ปฐมพร ปฐมพร และเป็นหนึ่งในผลงานอัลบั้มร็อกชั้นเยี่ยมของเมืองไทย เป็นความความต่อเนื่องจากงานชุดก่อนหน้านั้น สามารถสร้างเอกลักษณ์ของ ‘เพลงพราย’ ที่ทรงพลังและจริงจังอย่างสมบูรณ์

‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ เจ้าชายแห่งทะเล’ ช่วยตอกย้ำและผนึกแน่นความมั่นใจให้กับคนดนตรีและคณะดนตรีรุ่นหลังว่า การทำงานด้วยตัวเองแบบ 100% อย่างที่ตัวเองอยากทำ โดยไม่ต้องผ่านโจทย์การตลาดจากค่ายเพลงมีโอกาสเป็นไปได้และปรากฏออกมาอย่างเป็นรูปธรรม 

นับได้ว่าอัลบั้มคู่ชุดนี้ได้เปิดประตูเขื่อนทางดนตรีทางเลือก ส่งอิทธิพลต่อวงการเพลงเป็นต้นแบบและแรงบันดาลใจให้กับคลื่นลูกหลังในยุคอัลเทอร์เนทีฟร็อกและอินดี้ร็อกจำนวนมากให้พุ่งทะลักทลายออกมา ในแง่ของการมีอิสระทางความคิดและการสร้างสรรค์ที่ไม่ประนีประนอมกับตลาด

ดัชนีชี้วัดที่แท้จริงว่า ตลาดเพลงร็อกไทยได้เปิดกว้างอย่างแท้จริง คือเนื้อหาและภาษาในคำร้องหนักแน่นมีลักษณะพิเศษเฉพาะตัวอย่างสูง ทักษะเชิงชั้นทางดนตรีแข็งแรงและมีความละเอียดละเมียดละไมไปจนถึงดุดันและเข้มข้น การเรียบเรียงดนตรีและเสียงประสานและการบรรเลงถูกออกแบบมาเพื่ออย่างกลืนกลายกับอารมณ์และเนื้อหาของเพลงได้อย่างลงตัว ผ่านมา 32 ปี แสดงให้เห็นได้ถึงคุณค่าเหนือกาลเวลา แต่งานเพลงของอัลบั้มยังคงมีความร่วมสมัยไม่มีเงื่อนเวลาหรือบ่วงดนตรีสมัยนิยมมาผูกมัด สามารถสะท้อนและวิพากษ์สังคมปัจจุบันได้ไม่ต่างจากอดีต ทำให้ยังคงมีคุณค่าทางศิลปะและเป็นที่ต้องการของนักสะสมในยุคปัจจุบัน และมีราคาในตลาดสูงมาก

พลังและความตั้งใจที่ขับเคลื่อนให้อัลบั้มนี้กลายเป็นหมุดหมายสำคัญที่มีอิทธิพลและแรงบันดาลใจอย่างลึกซึ้งกับวงการเพลงไทยในหลายมิติ ในห้วงเวลาที่ตลาดเพลงพ็อปร็อกกำลังฟูเฟื่องเรืองรุ่งขึ้นเป็นกระแสหลักในวงการเพลงสมัยนิยม และกลายเป็นสูตรสำเร็จพิมพ์นิยมในตลาดเพลงที่เดินตามรอยทางกัน อัลบั้มคู่ชุดนี้ได้นำเสนอสิ่งที่ทุกคนในวงการเพลงหรือแม้แต่คนฟังไม่คิดว่าจะเป็นไปได้ในตลาดเพลงไทยให้เกิดขึ้น 

ดนตรีแนวร็อกที่มีกลิ่นอายของเอ็กซ์เพอริเมนทัลร็อกและโกธิคร็อกที่มืดหม่นผ่านเนื้อหาสวยงามประดุจบทกวี ดนตรีซับซ้อน ลึกซึ้ง และไม่ประนีประนอมกับตลาด เป็นการเปิดประตูและพิสูจน์ว่าเพลงที่เน้นแก่นสารทางความคิดและอารมณ์ดิบ สามารถอยู่รอดและสร้างฐานแฟนเพลงเฉพาะกลุ่มที่แข็งแกร่งได้

พราย ปฐมพร ปฐมพร ได้แสดงให้เห็นนิยามความเป็นอินดี้ผ่านดนตรีของเขาอย่างแจ่มแจ้ง แม้ว่าในด้านการตลาดจะอยู่ในสังกัดค่ายเพลงยักษ์ใหญ่ระดับโลก BMG ที่เข้ามาทำตลาดเพลงไทยก็ตาม แต่เปิดกว้างการทำงานที่อิสระ แม้แต่การใช้สัญลักษณ์แทนชื่อเพลง (เช่น ♆, ✿, ☼) และการสร้างคอนเซ็ปต์อัลบั้มคู่ที่สื่อถึงสองขั้วของจิตใจมนุษย์อย่างชัดเจน (อ่อนโยน vs. รุนแรง) ซึ่งเป็นไปได้ยากมากหรือแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยในตลาดเพลงไทยตั้งแต่อดีตจนถึงวันเวลานั้น

พราย ปฐมพร ปฐมพร ได้สร้างนิยามใหม่ให้กับคำว่า ศิลปินอินดี้ หรือ ศิลปินคัลท์ ในไทยว่า คือการนำเสนอศิลปะที่จริงใจและเป็นตัวของตัวเองอย่างถึงที่สุด

จุดสำคัญที่น่าสนใจและใส่ใจเป็นอย่างยิ่ง กับบทเพลงที่เปี่ยมด้วยจิตวิญญาณพลุ่งพล่านที่ออกมาจากห้วงลึกภายในของอารมณ์ความรู้สึกสู่การการยกระดับเนื้อเพลงให้เป็นบทกวี ผ่านเนื้อหาเชิงปรัชญาและจิตวิทยา เนื้อเพลงทั้งหมดในอัลบั้มคู่ชุดนี้เต็มไปด้วยการสำรวจเข้าไปสู่จิตใต้สำนึก ความคิดเรื่องชีวิตและความตาย ความเงียบเหงาโดดเดี่ยว และการวิพากษ์สังคมอย่างเจ็บปวดตรงไปตรงมาและนุ่มนวลในบางจริตอารมณ์

ยกตัวอย่างบทเพลง ♆ (สัญลักษณ์ปีศาจ/ดาวเนปจูน) ในอัลบั้ม ‘เจ้าชายแห่งทะเล’ ซึ่งถือเป็นหนึ่งในบทเพลงที่สะท้อนด้านที่ มืดหม่น รุนแรง และโกรธแค้น ตามคอนเซ็ปต์ของชุดเจ้าชายแห่งทะเลได้อย่างถึงแก่นที่สุด

แนวความคิดของบทเพลงผ่านสัญลักษณ์ ♆ ถูกตีความว่าเป็น ปีศาจ หรือบางแหล่งก็ระบุเป็นสัญลักษณ์ของ ดาวเนปจูน ซึ่งเป็นเทพเจ้าแห่งท้องทะเล สอดคล้องกับแนวความคิดชุด เจ้าชายแห่งทะเล แต่โดยรวมแล้วมักเน้นไปที่ความหมายของพลังด้านมืด ความรุนแรง ความมืดหม่น ที่ถูกซ่อนอยู่ภายในจิตใจ หรือการเป็น ‘ปีศาจ’ ที่เกิดจากการถูกกดทับจากสังคม เป็นตัวแทนของความรู้สึกที่เกรี้ยวกราด การประชดประชัน การวิพากษ์สังคม และการระบายความปวดร้าวออกมาอย่างตรงไปตรงมา

เนื้อหาหลักพูดถึง การถูกทอดทิ้ง ความรู้สึกโดดเดี่ยว ความเกลียดชัง และความทุกข์ระทม ที่ทับถมจนก่อร่างสร้างตัวเป็นปีศาจขึ้นมา เพลงนี้สะท้อนความรู้สึกของคนที่ถูกสังคมผลักไสและมองข้าม นับเป็นการสำรวจจิตใต้สำนึกอย่างลึกซึ้ง บทเพลง ♆ เป็นการขุดลึกเข้าไปในจิตใต้สำนึกของมนุษย์ เพื่อแสดงให้เห็นว่า ปีศาจ ไม่ได้มาจากภายนอก แต่เกิดจากการรวมตัวของบาดแผลทางอารมณ์ที่ถูกละเลย การที่พรายปฐมพร ใช้สัญลักษณ์นี้แทนชื่อเพลงเป็นการท้าทายให้ผู้ฟังตีความถึงพลังงานลบ หรือความรุนแรงทางอารมณ์ที่ต้องการสื่อสารออกมากระแทกแทรกชอนเข้าไปสู่ห้วงใจเบื้องลึกของคนฟัง

ด้วยดนตรีที่เป็นพาหะเป็นร็อกมีจังหวะที่ค่อนข้างหนักแน่น ดุดัน และมีอารมณ์ที่ตึงเครียด ซึ่งแตกต่างจากบทเพลงในชุด ‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้’ โดยสิ้นเชิง ความหนักหน่วงที่ถูกอัดระบายออกมาจากทางดนตรีทำหน้าที่เป็นเครื่องมือในการปลดปล่อย ความรู้สึกที่ถูกพันธนาการไว้ในใจ ผ่านการวิพากษ์สังคม ซึ่งถ้าหากมองในมุมกว้าง ‘ปีศาจ’ ในบทเพลงนี้อาจไม่ใช่แค่ปีศาจที่สิงสถิตตัวตนของพรายเท่านั้น แต่อาจเป็นผลผลิตจากความผิดพลาดของสังคม ที่ไม่ได้ให้ความรักหรือการยอมรับแก่ผู้ที่มีความแตกต่าง เมื่อสังคมไม่โอบกอด ความรู้สึกเหล่านี้จึงแปรเปลี่ยนเป็นความมืดมิด

บทเพลง ♆ จึงเปี่ยมไปด้วยความสมจริงทางอารมณ์ สามารถถ่ายทอดความดิบด้านจากก้นบึ้งจิตใจอันดำมืด ผ่านความจริงใจที่ปราศจากการปรุงแต่ง เป็นการตะโกนความปวดร้าวออกมาอย่างไม่ประนีประนอม ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่ทำให้งานของ ปฐมพร ปฐมพร มีเอกลักษณ์และแตกต่างจากเพลงกระแสหลัก

♆ เป็นบทเพลงเปิดหัวเป็นเพลงแรกในอัลบั้มคู่ชุดนี้จึงมีความสำคัญอย่างมาก บทเพลงนี้ทำหน้าที่เป็นขั้วตรงข้ามที่สมบูรณ์แบบกับบทเพลงในชุด ‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้’ หากเจ้าหญิงคือความหวังที่บอบบางและยอมรับความเจ็บปวด ปีศาจ ก็คือการปฏิเสธและโต้ตอบด้วยความโกรธ การมีเพลงนี้ทำให้อัลบั้มคู่ชุดนี้มีความสมบูรณ์ในแง่ของการนำเสนอทุกมิติของจิตวิญญาณมนุษย์ทั้งด้านสว่างและด้านมืด โดยผ่านกระบวนการคิดแสนหมดจด

ความดุดันลึกซึ้งของ ♆ และใช้สัญลักษณ์เช่นนี้ เป็นการยืนยันถึงสถานะของ ปฐมพร ในฐานะศิลปินคัลท์ ผู้ซึ่งบุกเบิกการนำเสนอเนื้อหาที่หนักและซับซ้อนในดนตรีร็อคไทยยุค 90s ได้อย่างทรงพลัง ส่งแรงบันดาลใจต่อนักแต่งเพลงรุ่นหลังให้กล้าที่จะใช้ภาษาที่สวยงามเป็นกวีมากขึ้น ลึกซึ้งมากขึ้น และไม่จำเป็นต้องมีฉันทลักษณ์แบบเพลงตลาดเสมอไป เป็นการเปิดพื้นที่ให้กับการนำเสนออิสรภาพและเสรีในบทเพลงที่ไม่ถูกการตลาดครอบงำ

อิสระทางความคิดและการแสดงออกของอัลบั้มคู่ชุดนี้เป็นเครื่องยืนยันว่า การเป็นตัวของตัวเองอย่างที่สุด สามารถนำไปสู่ผลงานระดับมาสเตอร์พีซได้ นักร้องและคณะดนตรีรุ่นใหม่จึงได้รับแรงบันดาลใจให้กล้าที่จะแสดงออกถึงมุมมองที่แตกต่าง ความบ้าคลั่ง หรือความมืดมิดในใจ โดยไม่ต้องกลัวคำวิจารณ์จากกระแสหลัก

นับได้ว่า พราย ปฐมพร ปฐมพร เป็นต้นแบบของดนตรีร็อกหัวก้าวหน้าและสื่อออกมาถึงความขบถอย่างไม่ประนีประนอม ในแง่ของดนตรีอัลบั้มนี้มีองค์ประกอบของดนตรีที่ร็อคที่มีกลิ่นอายทั้งโปรเกรสสีฟร็อก อาร์ตร็อก เอกซ์เพอริเมนทัลร็อก และโกธิคร็อก มีการเรียบเรียงดนตรีและเสียงประสานที่ซับซ้อน การใช้ซาวด์ที่หลากหลาย และการจัดวางโครงสร้างเพลงที่ไม่เป็นไปตามรูปแบบนิยม ได้เป็นแรงบันดาลใจให้วงดนตรีที่เน้นความสามารถทางดนตรีและการทดลอง เช่น คณะดนตรีร็อกในปลายยุค 90s และยุค 2000s

คงไม่ต้องกล่าวถึงบทเพลงอื่นๆ เพราะจะยาวยืดจนสามารถรวมเป็นหนังสือได้สักเล่ม การสร้างบุคลิกศิลปินที่ไม่ใช่สินค้าในวงการเพลงของพราย ปฐมพร เลือกที่จะคาดหน้าเพนท์สีร่างกายและเน้นที่เนื้อหาเพลงมากกว่ารูปลักษณ์ภายนอก เป็นการตอกย้ำว่า คุณค่าของศิลปินอยู่ที่งานศิลปะ ไม่ใช่การเป็นสินค้าในอุตสาหกรรมบันเทิง วิธีคิดนี้มีอิทธิพลต่อทัศนคติของนักร้องและคณะดนตรีอินดี้จำนวนมากที่ต้องการสร้างความแตกต่างจากวงการเพลงเพื่อความบันเทิงเริงรมย์กระแสหลัก

อัลบั้ม ‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ เจ้าชายแห่งทะเล’ จึงไม่ได้เป็นเพียงชุดเพลง แต่เป็นแถลงการณ์ที่ประกาศถึงอิสรภาพทางศิลปะดนตรี เป็นผลงานที่สร้างมาตรฐานใหม่ให้กับความลึกซึ้งทางเนื้อหาและดนตรีของเพลงร็อกไทย ทำให้พราย ปฐมพร ได้รับการยกย่องในฐานะศิลปินคัลท์ หรือผู้นำทางจิตวิญญาณให้กับวงการเพลงอินดี้ไทยมาจนถึงปัจจุบันนี้

หมายเหตุ  ในการผลิตซ้ำครั้งต่อๆ มา มีการใส่ชื่อเพลง ควบคู่ไปกับสัญลักษณ์ด้วย เช่นในรูปแบบแผ่นเสียง หรือในรูปแบบไฟล์ใน USB 

เจ้าหญิงแห่งดอกไม้

1.ร้อยตะวัน / 2.จริงเพียงจริง / 3.ชั่วนิรันดร์ / 4.นาฬิกาตาย / 5.ด้านมืด / 6.ฉันรักเธอ / 7.ลืม / 8.ดนตรีร่ายมนตร์ / 9.พรายกล่อม / 10. เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ 

เจ้าชายแห่งทะเล

1.ปีศาจ2 / 2.วีรชนของฉัน / 3.ตื่น / 4.ถุย / 5.ลัทธิอมควัน / 6.ดีแต่พูด / 7. อยุติธรรม / 8.ผู้แทน / 9.โรคจิต / 10.สุขสันต์วันเกิด / 11.เทพธิดา พัฒน์พงศ์ / 12.เจ้าชายแห่งทะเล

‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ เจ้าชายแห่งทะเล’ มาก่อนกาล บุกเบิกแผ้วทางให้อัลเทอร์เนทีฟร็อกไทย [1]

‘เจ้าหญิงแห่งดอกไม้ เจ้าชายแห่งทะเล’ มาก่อนกาล บุกเบิกแผ้วทางให้อัลเทอร์เนทีฟร็อกไทย [2]