ซานตาคลอส (Santa Claus) เป็นบุคคลที่มีจุดกำเนิดทางตำนาน เทพปกรณัม ประวัติศาสตร์และตำนานพื้นบ้าน ตามวัฒนธรรมตะวันตกหลายประเทศ กล่าวกันว่าเขาเป็นผู้นำของขวัญไปยังบ้านของเด็กดีในช่วงเย็นและข้ามคืนวันคริสต์มาสอีฟ วันที่ 24 ธันวาคม ภาพลักษณ์สมัยใหม่ถูกดัดแปลงมาจากภาพลักษณ์ซินเทอร์กลาส (Sinterklass) แบบดัตช์ ซึ่งอาจมีพื้นฐานมาจากเรื่องเล่าชีวประวัตินักบุญเกี่ยวกับบุคคลในประวัติศาสตร์ผู้ให้ของขวัญชื่อนักบุญนิโคลัส อีกทอดหนึ่ง เรื่องเล่าที่แทบไม่ต่างกันยังปรากฏในตำนานพื้นบ้านกรีกและไบแซนไทน์ คือ บาซิลแห่งซีซาเรีย วันสมโภชของบาซิลในวันที่ 1 มกราคมนั้น ถูกมองว่าเป็นช่วงเวลาแห่งการแลกของขวัญในกรีซ
ต้นกำเนิดของซานตาคลอส
ต้นกำเนิดของซานตาคลอสนั้นสามารถสืบย้อนกลับไปได้ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 4 กับเรื่องราวของนักบุญนิโคลัส (Saint Nicholas) บาทหลวงแห่งเมืองไมรา ประเทศตุรกี นิโคลัสเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียงในด้านความเมตตาและชอบช่วยเหลือผู้อื่น โดยเฉพาะเด็กๆ เขามักจะแอบนำของขวัญไปมอบให้กับเด็กๆ ยากไร้ในยามค่ำคืนโดยไม่ให้ใครเห็น
ต่อมาเรื่องราวของนักบุญนิโคลัสก็แพร่หลายออกไปทั่วยุโรป และถูกดัดแปลงไปตามแต่ละท้องถิ่น ตัวอย่างเช่น ในเนเธอร์แลนด์ นิโคลัสถูกเรียกว่า “ซินเทอร์กลาส” (Sinterklaas) และมักปรากฏตัวในคืนวันที่ 5 ธันวาคม ซึ่งตรงกับวันสมโภชของนักบุญนิโคลัส
ภาพลักษณ์สมัยใหม่ของซานตาคลอส
ภาพลักษณ์สมัยใหม่ของซานตาคลอสที่รู้จักกันในปัจจุบันนั้น เป็นผลมาจากความพยายามของศิลปินและนักเขียนหลายคน ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ศิลปินชาวอเมริกันชื่อ “โทมัส แนส” (Thomas Nast) ได้วาดภาพซานตาคลอสขึ้นมาเป็นชายแก่ร่างอ้วน สวมชุดสีแดง มีหนวดเคราสีขาว สวมรองเท้าบูตสีดำ และอาศัยอยู่ที่ขั้วโลกเหนือ โดยมีกวางเรนเดียร์ลากเลื่อนเป็นพาหนะ
ในปี 1863 บทกวี “A Visit from St. Nicholas” หรือที่รู้จักกันในชื่อ “The Night Before Christmas” ของ “คลีเมนซ์ คลาร์ก มัวร์” (Clement Clarke Moore) ได้เผยแพร่เป็นครั้งแรก และกลายเป็นบทกวีที่มีชื่อเสียงที่สุดเกี่ยวกับซานตาคลอส บทกวีดังกล่าวได้ช่วยเสริมสร้างภาพลักษณ์ของซานตาคลอสในฐานะชายแก่ใจดีผู้นำของขวัญมามอบให้กับเด็กๆ
ซานตาคลอสในปัจจุบัน
ในปัจจุบัน ซานตาคลอสเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญของวันคริสต์มาส เด็กๆ ทั่วโลกต่างรอคอยการมาเยือนของซานตาคลอสในวันคริสต์มาสอีฟ ซานตาคลอสจึงเป็นตัวแทนของความหวัง ความอบอุ่น และการเฉลิมฉลองในช่วงเทศกาลแห่งความสุข
แม้ว่าซานตาคลอสจะเป็นเพียงตำนาน แต่เขาก็เป็นสัญลักษณ์ที่สร้างความสนุกสนานและความสุขให้กับเด็กๆ ทั่วโลกมาอย่างยาวนาน
